اختلال طیف اوتیسم (ASD) که به عنوان اوتیسم شناخته میشود، یک اختلال عصب رشدی است که بر نحوه تعامل فرد با دیگران و محیط اطراف خود تأثیر میگذارد. افراد دارای اتیسم جهان را متفاوت از افراد فکر میکنند، احساس میکنند و تجربه میکنند.
اوتیسم یک اختلال مادام العمر است که در یک طیف وجود دارد. همه افراد دارای اوتیسم تجربیات یکسانی ندارند. آنها ویژگیهای مختلف و در سطوح مختلف را نیز نشان میدهند. گاهی اوقات، افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در برقراری ارتباط کلامی با مشکل مواجه شوند، بنابراین کلمات و عبارات را تکرار می کنند و پردازش مکالمات بیشتر طول میکشد.
تحریک بیش از حد میتواند باعث ناراحتی شود، زیرا افراد دارای اوتیسم محرکها را با نورهای روشن، صداهای بلند و بوهای مختلف تجربه میکنند. این میتواند بر تعاملات اجتماعی آنها تأثیر بگذارد، اگر آنها در شرایط اجتماعی نیز ناراحتی داشته باشند. برای افراد دارای اوتیسم معمول است که از تماس چشمی استفاده نمیکنند، خود را از یک گروه جدا میکنند.
اختلال کمبود توجه - بیش فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی رشدی شایع است که هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تاثیر قرار میدهد. تا سال ۱۹۸۷، اختلال کمبود توجه - بیش فعالی (ADHD) قبلا به طور رسمی به عنوان ADD (اختلال کمبود توجه) شناخته میشد. تا زمانی که بیش فعالی از نظر پزشکی به عنوان موجود در همان طیف شناخته شد.
علائم کلیدی بیش فعالی شامل مشکلات تمرکز، حفظ توجه، بیش فعالی، بی توجهی و کنترل تکانه است. تشخیص ADHD توسط پزشک عموماً زمانی اتفاق میافتد که کودک حدوداً دو سال دارد، با این حال بسیاری از بزرگسالان بعداً در زندگی متوجه میشوند که این بیماری را داشتهاند و از علائم بیش فعالی آگاه نیستند.
هر دو اختلال اوتیسم و اختلال بیش فعالی - اتیسم به عنوان اختلالات عصبی رشدی در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) توصیف شدهاند. توصیفات این دو اختلال در هیچ نقطه ای با هم همپوشانی ندارند، بنابراین منطقی است که نتیجه بگیریم که آنها کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند. در واقع تا سال ۲۰۱۳ تشخیص همزمان اوتیسم و بیش فعالی در یک فرد مجاز نبود.
در حالی که علایم بیش فعالی و اوتیسم ممکن است روی کاغذ یکسان به نظر نرسند، اما ممکن است در کودک بسیار شبیه به هم باشند. برای مثال، ویژگیهایی مانند حواس پرتی و تکانشگری، بخشی از تشخیص اختلال بیش فعالی – نقص توجه هستند. در حالی که آنها بخشی از تشخیص اوتیسم نیستند، اما در اکثر افراد مبتلا به اوتیسم ظاهر میشوند. تاخیر در گفتار و ویژگیهای خاص بخشی از تشخیص اختلال طیف اوتیسم (ASD) است و نه تشخیص بیش فعالی؛ با این حال، افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی اغلب تاخیر در گفتار دارند.
واقعیت این است که بسیاری از افراد مبتلا به ADHD یا اوتیسم دارای علائم مشابه یا همپوشانی هستند. علاوه بر این، افراد مبتلا به هر دو اختلال ممکن است مشکلاتی داشته باشند که ممکن است به عنوان علائم سنتی ذکر نشود اما میتواند بر زندگی روزمره تأثیر بگذارد.
توجه به این نکته مهم است که این علائم، ممکن است ناشی از علل مختلفی باشند. برای مثال، چالشهای اجتماعی در اوتیسم ممکن است ناشی از فقدان مهارتهای گفتاری تقلیدی یا زبان بدن باشد. در مقابل، چالش های اجتماعی در اختلال بیش فعالی ممکن است ناشی از تکانشگری یا ناتوانی در انطباق با انتظارات گروه باشد.
محققان هنوز در تلاش برای کشف علت اوتیسم و بیش فعالی هستند. شکی نیست که بیش فعالی و اوتیسم هر دو ارثی هستند و این یعنی هر دو اختلال دارای یک جزء ژنتیکی هستند. همچنین برخی از مسائل محیطی وجود دارد که می تواند منجر به اوتیسم، اختلال بیش فعالی و یا هر دو شود. محققان در حال حاضر در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه تفاوت در ساختار مغز و شیمی ممکن است باعث اوتیسم، بیش فعالی و سایر اختلالات رشدی شود.
همه علل ایجاد بیش فعالی به جز آسیب مغزی نیز از علل احتمالی ابتلا به اوتیسم هستند. علاوه بر این، اوتیسم ممکن است به دلیل اختلالات رشدی ژنتیکی خاص مانند سندرم X شکننده و قرار گرفتن جنین در معرض داروهای خاص (والپروئیک اسید و تالیدومید) ایجاد شود.
تفاوت اصلی بین این دو وضعیت این است که اوتیسم یک ناتوانی شناخته شده است زیرا یک تاخیر رشد است، در حالی که بیش فعالی یک اختلال عصبی است.
افراد دارای اوتیسم میتوانند برای مدت طولانی روی یک چیز تمرکز کنند، به ویژه زمانی که موضوع مورد علاقهشان است. الگوی ناهموار تفکر آنها حرکت از یک فعالیت به فعالیت دیگر را دشوار میکند. برای آنها ممکن است تمرکز روی کارهایی که به آنها علاقهای ندارند مشکل باشد.
افراد مبتلا به بیش فعالی به سختی میتوانند تمرکز خود را تنظیم کنند. آنها ممکن است برای مدت کوتاهی بیش از حد بر روی یک فعالیت تمرکز کنند، اما به طور کلی دامنه توجه محدودی دارند، حتی برای چیزهایی که از آنها لذت میبرند. بیشتر آنها سعی میکنند از هر چیزی که باید روی آن تمرکز کنند اجتناب کنند.
کودکان دارای اوتیسم به چیزهای خاصی مانند غذا، اسباب بازی، فیلم و برنامه های تلویزیونی علاقه دارند و اغلب برای مدت طولانی از این علایق منحرف نمیشوند. کودکان مبتلا به بیش فعالی رفتارهای مشابه کودکان دارای اوتیسم را تجربه نمیکنند، زیرا نیازی به تکرار و نظم ندارند. آنها از انجام یک کار تکراری و طولانی مدت بیزارند.
چالشهای مربوط به بیان عاطفی و تنظیم هیجانی در افراد مبتلا به اوتیسم وجود دارد، اما در افراد مبتلا به بیش فعالی چندان وجود ندارد. افراد دارای اوتیسم باید برای بیان احساسات خود تلاش کنند. هنگامی که مهارتهای زبانی به دلیل علائم بیش فعالی، به عنوان مثال، مشکل در بیان کلمات به دلیل بی توجهی یا بیش فعالی، مختل میشود، ممکن است برخی مشکلات ایجاد شود. در همین حال، سایر کودکان مبتلا به ADHD می توانند بدون وقفه صحبت کنند و مکالمات را در انحصار خود درآورند.
هیچ آزمایش پزشکی برای تشخیص بیش فعالی یا اوتیسم وجود ندارد. تشخیص هر دو به مشاهدات، مصاحبهها و ارزیابی رشد و رفتار متکی است. قبل از تشخیص اوتیسم یا بیش فعالی، پزشکان آزمایشهایی را انجام میدهند و سؤالاتی میپرسند تا سایر تشخیصهای احتمالی در مسائل توجه مانند اضطراب یا ناتوانی یادگیری را رد کنند.
در بیشتر موارد، اوتیسم و بیش فعالی در کودکان خردسال تشخیص داده میشود. این فرایند زمانی شروع میشود که یک متخصص اطفال با پرسیدن یک سری سوالات در مورد رشد و رفتار کودک، علائم را بررسی کند. هم اوتیسم و هم بیش فعالی، به ویژه در موارد خفیف، ممکن است در بزرگسالان تشخیص داده شوند. معمولاً تشخیص توسط یک روانشناس یا روانپزشک انجام می شود.
ارزیابی اوتیسم یا بیش فعالی اغلب توسط تیمی از متخصصان انجام میشود. برخی از این تخصصها عبارتند از:
در این ارزیابی، متخصصان از انواع آزمونهای مختلف برای تعیین ضریب هوشی (IQ)، مهارتهای گفتاری و زبانی و رفتارهای کودک استفاده میکنند. آنها همچنین از والدین تعدادی سوال در مورد رشد کودک می پرسند. آنها همچنین ممکن است از والدین بخواهند که پرسشنامه هایی را در مورد رفتارها، رشد، سابقه پزشکی و موارد دیگر فرزندشان پر کنند.
در حالی که تشخیص و علل ایجاد اختلال طیف اوتیسم و اختلال بیش فعالی ممکن است مشابه باشند، درمانها معمولاً کاملاً متفاوت هستند. تا حدی به این دلیل است که درمانهایی دارویی برای بیش فعالی وجود دارد، در حالی که هیچ درمان دارویی که مستقیماً اوتیسم را درمان کند، وجود ندارد. همچنین توجه به این نکته مهم است که اوتیسم، برخلاف بیش فعالی، یک اختلال طیفی است. این بدان معناست که افرادی با اوتیسم خفیف و یا شدید وجود دارند (اوتیسم شدید میتواند بسیار ناتوان کننده باشد).
بسته به نیازهای خاص فرد، طیف وسیعی از درمانها برای اوتیسم وجود دارد. با این حال رایج ترین آنها عبارتند از:
اکثر افراد مبتلا به بیش فعالی، تا حدی، با دارو درمان میشوند و به کاهش تکانشگری و افزایش تمرکز کمک کنند. این داروها ممکن است محرک یا غیرمحرک باشند و انتخاب آنها ممکن است به سن بیمار بستگی داشته باشد. علاوه بر این، مداخلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
بیش فعالی و اوتیسم یک اختلال نیستند، اما تشخیص آنها ممکن است سخت باشد. علاوه بر این، بسیار رایج است که یک فرد هر دو اختلال را داشته باشد. درمان این دو اختلال مشابه است اما یکسان نیست، بنابراین تشخیص یا مداخله صحیح مهم است.
هر دو اختلال معمولاً در دوران کودکی توسط روانشناسان کودک، متخصصان رشدی اطفال یا سایر متخصصان تشخیص داده می شوند. بزرگسالان ممکن است توسط یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی اولیه، روانشناس یا روانپزشک تشخیص داده شوند.