بسیاری از کودکان طیف اتیسم تعامل با چهرههای جدید و قرار گرفتن در محیطهای ناشناخته و موقعیتهای جدید را دوست ندارند. به همین دلیل تمرینات گفتار درمانی برای کودکان مبتلا به اوتیسم را میتوان در خانه زیر نظر والدین و راهنمایی یک گفتار درمانگر ادامه داد. هر یک از والدین میتوانند از آموزشهای گفتار درمانی آنلاین در قالب تمرینات و فعالیتهای تعاملی در خانه خود استفاده کنند.
مداخلات اولیه مانند فعالیتهای گفتار درمانی اوتیسم و تمرینهای اصلاح رفتار میتواند برای کودک طیف اتیسم مفید باشد. تحقیقات نشان میدهد که کودکانی که در اوایل تشخیص اتیسم، مداخلات رفتاردرمانی و گفتار درمانی دریافت میکنند، شانس بیشتری برای کاهش و مدیریت علائم و نشانههای اوتیسم در بزرگسالی دارند. این فعالیتها میتواند بخشی از تعاملات روزانه، بازی، ناهار یا شام کودک باشد.
والدین میتوانند ۵ تا ۱۰ دقیقه از اینگونه تمرینات و فعالیتها را به برنامه روزانه کودک خود اضافه کنند. به یاد داشته باشید که این "جلسات" را برای کودک کوتاه و جذاب نگه دارید. اگر کودک شما دارای تاخیر در گفتار و سایر علائم اوتیسم است، میتوانید تمرینات گفتار درمانی متعددی را در خانه امتحان کنید تا به رشد گفتار و زبان او کمک کنید.
استراتژیهای گفتار درمانی برای اختلال طیف اوتیسم در کودکان بسیار کم سن باید با هدف تقویت مهارتهای ارتباطی آنها باشد. در این مقاله قصد داریم چند تمرین به شما معرفی میکنیم تا در خانه با کودک خود انجام دهید:
تحقیقات نشان میدهد که کودکان مبتلا به اختلال طیف اغلب حیوانات را دوست دارند و بهتر به صداهای حیوانات پاسخ میدهند. حین بازی هنگامی که کودک شما هر حیوانی را بلند میکند، صداهای حیوانات را تقلید کنید. بعد از مدتی، خود کودک میتواند این صداها را بازسازی کنند. این یکی از تمرینات است که گفتاردرمانگران برای کودکان غیرکلامی مبتلا به طیف اتیسم نیز توصیه میکنند.
یادگیری استفاده از چند کلمه ضروری مانند "بیشتر"، "کمک" و "توقف" میتواند در دراز مدت به کودک شما کمک کند. بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم برای استفاده از کلمات شناخته شده در زمینه جدید تلاش میکنند. بنابراین، آموزش به کودک خود برای استفاده از یک کلمه در شرایط مختلف میتواند مفید باشد. کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب دایره واژگان محدودی دارند یا زیاد صحبت نمیکنند. با این حال، آنها ممکن است کلمات جدیدی را مانند همسالان عادی خود یاد بگیرند.
میتوانید با کودک خود در محیطهای آشنا و معمولی کار کنید تا استفاده از چند کلمه آسان اما ضروری را به او بیاموزید. به عنوان مثال، در طول ناهار یا شام، هنگامی که آنها خوردن بخشی از غذایی را که دوست دارند تمام کردند، میتوانید با اشاره به بشقاب آنها بگویید "بیشتر". حتماً «بیشتر» را با علامت همراه کنید. ممکن است مدتی طول بکشد تا کودک شما پاسخ دهد و در نهایت کلمات را بیان کند. مهم این است که امید خود را از دست ندهید. هنگامی که با کودک طیف اتیسم کار میکنید، صبور و منظم بودن ضروری است.
برای این فعالیت میتوانید از اسباب بازی و تنقلات مورد علاقه فرزندتان استفاده کنید. اقلام را دور از دسترس آنها اما در محدوده دید آنها نگه دارید. ممکن است مدتی طول بکشد، اما کودک شما میتواند یاد بگیرد که برای آن علامت دهد. میتوانید با اشاره و گفتن کلمه «اسباب بازی» یا «میان وعده» در چند روز اول به آنها کمک کنید.
گام بعدی این است که کودک، بزرگسال را با حرکات، نشانهها یا نگاه کردن به وسیله مورد نظر هدایت کند. یک کودک با علائم خفیف تا متوسط طیف اتیسم نیز ممکن است نام موارد را یاد بگیرد و برای درخواست آنها استفاده کند.
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم، به ویژه آنهایی که دارای اوتیسم خفیف تا متوسط هستند، به خوبی به تقویت مثبت پاسخ میدهند. تقویت مثبت بخشی جدایی ناپذیر از تمرینات گفتار درمانی مختلف است که کارشناسان برای کودکان اوتیسم توصیه میکنند. تقویت مثبت به این معناست هر بار که کودک به نام خود واکنش نشان میدهد یا دستورالعملهای شما را دنبال میکند، پاداش مطلوبی ارائه دهید. این پاداش میتواند یک تکه شکلات، یک پیمانه بستنی، وقت اضافی با اسباب بازی هایی که دوست دارند، باشد. پاداش باید چیزی باشد که کودک از آن لذت ببرد و دوست داشته باشد.
کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب برای پاسخ به نام خود، پیروی از دستورالعملهای چند مرحلهای یا برقراری مکالمه تلاش میکنند. این تمرین گفتاردرمانی اوتیسم برای کودکان ممکن است کودک را تشویق کند تا رفتاری را که شما مطلوب میدانید انجام دهد.
شما میتوانید با ارائه بیش از یک گزینه در موقعیتهای روزمره به کودکان مبتلا به طیف اتیسم آموزش دهید که خودشان انتخاب کنند. شما می توانید این تمرین را به محض اینکه فرزندتان به اندازه کافی بزرگ شد تا صحبت کند شروع کنید. این یک تمرین گفتار درمانی اوتیسم ضروری برای کودکان است که آنها را تشویق میکند تا خودشان انتخاب کنند.
برای مثال هنگام پوشیدن لباس، میتوانید بیش از یک جفت جوراب را بالا نگه دارید. رنگها را در حالی که هر جفت را بالا نگه داشتهاید مانند "قرمز"، "آبی" یا "زرد" نامگذاری کنید و صبر کنید تا یکی را انتخاب کنند. شما میتوانید همین کار را در زمان بازی انجام دهید. از آنها بپرسید که میخواهند با چه چیزی بازی کنند و در حالی که به اسباب بازیها اشاره میکنید نام آنها را ذکر کنید.
ممکن است هفتهها یا حتی ماهها طول بکشد تا کودک شما با اشارهای به شیء مورد نظر پاسخ دهد یا یکی از آنها را نامگذاری کند. به یاد داشته باشید که تسلیم نشوید. این تمرینها فرزند شما را تشویق میکند تا در پاسخ به درخواست شما، یک مورد را انتخاب کند و به آن شیء اشاره کند.
مطالعات نشان میدهد که کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به مرتب کردن اسباب بازیهای خود علاقه نشان دهند. هدف از این تمرین، آموزش کاربرد اشیاء معمولی است. شما میتوانید از اشیاء واقعی یا کارتهای تصویری برای این تمرین بازی استفاده کنید. به عنوان مثال، میتوانید از میوهها و سبزیجات آشپزخانه خود استفاده کنید یا از کارتهای تصویری استفاده کنید و کودک خود را تشویق کنید تا میوهها و سبزیجات را بر اساس رنگ یا مزه گروهبندی کند.
به آنها اجازه دهید عکسها را بر اساس شباهتها در اندازه و شکل مرتب کنند. چندین کارت تصویری را با هم مخلوط کنید و به فرزندتان اجازه دهید غذاهای مختلفی که میخوریم، لباسهایی که میپوشیم و مکانهایی که بازدید میکنیم را شناسایی کند. این یک تمرین گفتار درمانی اوتیسم جالب و محرک برای کودکان پیش دبستانی است. به فرزندتان اجازه دهید کارتهای تصویری مختلف را طوری مرتب کند که برای او منطقی باشد. تفکر مستقل، حل مسئله و مهارتهای تحلیلی را تشویق میکند.
ممکن است کودک شما تاخیر در گفتار داشته باشد، یا ممکن است گفتار غیرکلامی داشته باشد. خواندن با آنها و حتی خواندن قافیه ممکن است تمرین خوبی باشد که آنها را تشویق به صحبت کند. یک کتاب تعاملی را انتخاب کنید که دارای عکسها، تصاویر سه بعدی باشد. در حین خواندن، سعی کنید به هر تصویر اشاره کنید و آنچه را که میبینید توصیف کنید.
بسته به سن فرزندتان، میتوانید از او بخواهید آنچه را که میبیند توصیف کند. مثلا میتوانید به عکس یک سگ اشاره کنید و بپرسید چه رنگی است. یا میتوانید از کودک خود بخواهید که به پرنده سفید در تصویر اشاره کند. سعی کنید در مورد داستان، موضوعات و تصاویر گفتگو کنید. اگر فرزندتان به کتابی که با هم میخوانید علاقه نشان میدهد، از کودک سؤالات ساده بله یا خیر در مورد داستان و شخصیتهای آن بپرسید.
بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم دارای اختلال در پردازش حسی هستند. این اختلال میتواند بر نحوه دریافت، پردازش و تفسیر سیگنال های دریافتی از محیط اطراف توسط مغز آنها تأثیر بگذارد. فعالیتهای حسی میتوانند مهارتهای ارتباطی را که کودک شما قبلاً آموخته است، مهار کند. بهبود مهارتهای ارتباطی و حسی آنها یکی از فواید گفتار درمانی برای درمان اوتیسم است.
برخی از رایجترین و مؤثرترین فعالیتهای حسی برای کودکان مبتلا به طیف اتیسم شامل نواختن آلات موسیقی، نقاشی با رنگ انگشتی و خمیر بازی است. هدف این فعالیت این است که به کودکان خود کمک کنید تا تجربهای از بافتها، بوها و احساسات مختلف داشته باشند. حتی ممکن است به کودک شما کمک کند تا با احساسات جدید آشنا شود. درصد زیادی از کودکان مبتلا به طیف اتیسم از بوها و بافتهای خاص بیزار هستند. هنگام تنظیم جداول فعالیت حسی آنها، حتماً موارد مورد علاقه و تنفر آنها را در نظر بگیرید.
تابلوهای ارتباطی بخش مهمی از فعالیتهای گفتار درمانی اوتیسم و گفتار درمانی برای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم هستند. میتوانید از تختههای دست ساز یا دیجیتالی استفاده کنید. انتخاب شما باید به این بستگی داشته باشد که فرزند شما کدام قالب را بیشتر دوست دارد. تابلوهای ارتباطی بخشی از یک وسیله ارتباطی تقویتی یا جایگزین برای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم هستند. به همین دلیل شما میتوانید استفاده از آنها را در خانه شروع کنید، به خصوص اگر کودک شما غیرکلامی است یا خیلی کم صحبت میکند.
تابلوهای ارتباطی معمولاً دارای یک مجموعه کارت با انواع تصاویر مربوط به یک رویداد هستند و با طیفی از احساسات مانند چهره شاد، چهره غمگین یا عصبانی همراه است. کودک میتواند در پاسخ به رویداد یا فعالیتی که شما انتخاب میکنید به احساسش اشاره کند. میتوانید فرزندتان را تشویق کنید که از تخته ارتباطی برای پیامهای سادهای مانند «من گرسنه هستم»، «من باید به دستشویی بروم» و «میخواهم بازی کنم» استفاده کند. میتوانید به آرامی مهارتهای ارتباطی آنها را با استفاده از تابلوها برای انتخاب و پرسیدن سؤالات ارتقا دهید.
کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب در درک حالات چهره مشکل دارند. آنها ممکن است برای درک معنای لبخند یا اخم روی صورت شما تلاش کنند. شما میتوانید معنای هر عبارت و اهمیت آن را در حوزه اجتماعی به آنها آموزش دهید. برای این تمرین میتوانید از کارتهای تصویری یا تابلوهای ارتباطی نیز استفاده کنید. نام آنها را بگویید و هر احساس یا عبارتی را توصیف کنید.
اگر کودک شما کمی بزرگتر از یک کودک پیش دبستانی است، میتوانید با استفاده از برنامهها یا کارتهای بصری دیجیتال بازی مشابهی را انجام دهید. مطمئن شوید که پاسخهای چند گزینهای همراه با شرح احساسات دارند، تا فرزندتان بتواند پاسخ صحیح را انتخاب کند.
میتوانید این تمرین را با استفاده از یکی از اسباب بازیهای مورد علاقه فرزندتان شروع کنید. آن را در یک کیسه مات پنهان کنید و از کودک خود بخواهید که بپرسد "در کیسه چیست؟"
هنگامی که آنها با نحوه عملکرد پرسش و پاسخ آشنا شدند، میتوانید فعالیت را با انحراف به سؤالات اجتماعی گسترش دهید. از فرزندتان بخواهید که سؤالات سادهای بپرسد، مانند «حالت چطور است؟». فهرستی از سوالات اجتماعی ساده مشابهی تهیه کنید که فرزندتان میتواند در خانه تمرین کند.
کودکان در این طیف معمولاً علاقه شدیدی به اشیاء خاص دارند. این اشیا ممکن است شامل لگو، هنر، ماشین، حیوانات، موسیقی و سایر أسباب بازیها باشد. شما میتوانید از علاقه کودک برای بررسی مکالمات در مورد موضوع استفاده کنید. کودک خود را با مطالب جدید در مورد موضوع از اینترنت آشنا کنید. از او سؤال بپرسید، او را تشویق کنید که سؤال بپرسد، در برقراری ارتباط غیرکلامی شرکت و با استفاده از اشیاء نوبت گرفتن را تمرین کند.
بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به طیف اتیسم بیش حسی را تجربه میکنند. این میتواند زمانی اتفاق بیفتد که بینایی، بویایی، لمس، شنوایی و چشایی آنها بیشتر از آنچه که میتوانند پردازش و جذب کنند. یک فرد مبتلا به طیف اتیسم ممکن است "غیرطبیعی" به اضافه بارهای حسی واکنش نشان دهد. نحوه واکنش فرزندتان به چنین موقعیتهایی را شناسایی کنید. شما میتوانید با هدفونهای کاهشدهنده نویز، گوشگیرها، نور ملایم و/یا ویدیوهایی با صدای طبیعت، به کودک یاد دهید که چگونه با بیش حسی کنار بیاید.
آنچه برای یک فرد مناسب است ممکن است برای دیگری مناسب نباشد. تعاملات و رفتار مناسب میتواند با توجه به موقعیتها، فرهنگ و روابط تغییر کند. ممکن است برای یک نوجوان مبتلا به طیف اتیسم، درک آداب مناسب تعامل اجتماعی بسیار چالش برانگیز باشد.
میتوانید با رفتار درمانگر، روانشناس و گفتار درمانگر کودک خود صحبت کنید. آنها میتوانند تمرینها و فعالیتهای متناسب با فرهنگ را به شما بدهند تا به فرزندتان بیاموزند که چگونه در کلاسهای درس، مکانهای عمومی و در خانه رفتار کند.