اتیسم در کودکان ۳ ساله
اغلب اوقات برای والدین و مراقبانی که متوجه تغییرات یا چالش‌های خاصی در یک کودک ۳ ساله می‌شوند این سوال پیش می‌آید که آیا این علایم و نشانه‌ها می‌تواند نشان دهنده اختلال طیف اوتیسم باشد یا خیر. اوتیسم یکی از شایع‌ترین اختلالات عصب - رشدی است که با چالش‌هایی در تعاملات اجتماعی، ارتباطات وعدم انعطاف‌پذیری در تفکر و رفتار همراه است.
افراد دارای اختلال اتیسم ممکن است در برقراری ارتباط با اطرافیان، ایجاد روابط دوستانه و درک احساسات دیگران مشکل داشته باشند. همچنین ممکن است افکار تکراری داشته باشند و رفتارهای تکراری انجام دهند.
در ادامه این مقاله با اختلال طیف اتیسم و علایم و نشانه‌های این اختلال در کودکان ۳ ساله آشنا می‌شوید.
اختلال طیف اتیسم چیست؟
اختلال طیف اوتیسم (ASD) یکی از ناتوانی‌های عصب - رشدی است که توانایی فرد برای اجتماعی شدن و برقراری ارتباط مختل می کند. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری در آمریکا، از هر ۵۹ کودک آمریکایی ۱ نفر تحت تاثیر این اختلال قرار می‌گیرد.
اختلالات عصب - رشدی گاهی اوقات قبل از یک سالگی قابل تشخیص هستند، اما اغلب تا مدت‌ها بعد از تولد تشخیص داده نمی‌شوند.کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا پس از سه سالگی تشخیص داده می‌شوند اما در برخی موارد، اوتیسم در سن ۱۸ ماهگی قابل تشخیص است. مداخله زودهنگام موثرترین اقدام است، بنابراین هرگونه علائم اوتیسم در کودکان سه ساله باید توسط یک متخصص ارزیابی شود.
علائم اختلال طیف اتیسم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و در طیف وسیعی از شدت قرار می‌گیرد. به همین دلیل به عنوان "طیف" شناخته می‌شود. افراد دارای اختلال طیف اتیسم متفاوت از دیگران یاد می‌گیرند و فکر می‌کنند. برخی از آنها به شدت به چالش کشیده می‌شوند و به کمک قابل توجهی در زندگی روزمره نیاز دارند، در حالی که برخی دیگر عملکرد بالایی دارند .هیچ درمانی برای اتیسم وجود ندارد، اما با حمایت و مداخله به موقع، علائم و نشانه‌های اتیسم می‌تواند بهبود یابد.
علائم اوتیسم در یک کودک ۳ ساله
در برخی از کودکان، علائم اتیسم در چند ماه اول زندگی مشهود است اما سایر کودکان تا سن دو سالگی علائمی را نشان نمی‌دهند. تشخیص علائم خفیف ممکن است دشوار باشد و ممکن است با خلق و خوی خجالتی اشتباه گرفته شود. برای احتمال تشخیص اتیسم لازم است برخی از علائم زیر را در کودکان سه ساله مشاهده کنید.
مهارت‌های اجتماعی
- از تماس چشمی اجتناب می‌کند.
- در درک احساسات دیگران مشکل دارد.
- به شنیدن نام خود واکنشی نشان نمی‌دهد.
- علاقه‌ای به تعامل یا معاشرت با دیگران ندارد.
- تنها بازی کردن را به بازی با دیگران ترجیح می‌دهد.
- اسباب بازی‌هایش را با دیگران به اشتراک نمی‌گذارد.
- در بیان یا صحبت کردن در مورد احساساتش مشکل دارد.
- تماس فیزیکی با دیگران را دوست ندارد یا از آن اجتناب می‌کند.
زبان و مهارت‌های ارتباطی
- شوخی را نمی‌فهمد.
- به سوالات پاسخ مناسبی نمی‌دهد.
- آنچه را که دیگران می‌گویند تکرار می‌کند.
- با صدای صاف یا یکنواخت صحبت می‌کند.
- کلمات یا عبارات را بارها و بارها تکرار می‌کند.
- به افراد یا اشیا اشاره نمی‌کند یا به اشاره پاسخ نمی‌دهد.
- مهارت‌های گفتاری و زبانی او نسبت به همسالانش دارای تاخیر است.
- ضمایر را به صورت اشتلاه به کار می‌برد (به جای «من» می گوید «تو»).
رفتار
- بازه توجه او کوتاه است.
- علایق وسواسی و کلیشه‌ای دارد.
- از تغییرات کوچک در برنامه روزمره ناراحت می‌شود.
- اسباب‌بازی‌ها یا اشیاء دیگر را به‌صورت سازمان‌یافته مرتب می‌کند.
- قسمت‌های خاصی از اشیاء را دوست دارد (برای مثال چرخ‌ها یا قطعات در حال چرخش).
- حرکات تکراری انجام می‌دهد (برای مثال بال زدن دست، تکان دادن خود را به عقب و جلو، چرخیدن به دور خود).
سایر علائم بالقوه اوتیسم
- پرخاشگری
- تکانشگری
- کج خلقی مداوم و شدید
- عادات غذایی و خواب نامنظم
- آسیب به خود (مشت زدن، خاراندن خود)
- واکنش نامناسب به صداها، بوها و مزه‌ها
تفاوت علائم اتیسم در پسران و دختران
علائم اوتیسم به طور کلی در پسران و دختران یکسان است. با این حال، از آنجایی که اوتیسم در پسران بسیار بیشتر از دختران تشخیص داده می‌شود، علائم کلاسیک اغلب با سوگیری توصیف می‌شوند.
به عنوان مثال، علاقه بیش از حد به قطار، چرخ‌های کامیون در میان علائم و نشانه‌های اختلال طیف اتیسم اغلب بسیار قابل توجه است. اما دختری که با قطار یا کامیون بازی نمی‌کند، ممکن است رفتارهای کمتر قابل توجهی از خود نشان دهد، مانند مرتب کردن یا پوشاندن عروسک‌ها به روشی خاص، کلیشه‌ای و تکراری.
تفاوت بین علائم خفیف و شدید
اختلال اوتیسم در طیفی از خفیف تا شدید قرار دارند. برخی از کودکان مبتلا به اتیسم مهارت‌های یادگیری و حل مسئله پیشرفته‌ای دارند، در حالی که برخی دیگر نیاز به کمک روزانه دارند.
بر اساس معیارهای تشخیصی انجمن روانپزشکی آمریکا، اوتیسم دارای سه سطح است و بر اساس میزان حمایتی که یک فرد نیاز دارد، دسته بندی می‌شود.
سطح ۱
- قادر به زندگی مستقل با حداقل حمایت است.
- در سازگاری با تغییر برنامه روزانه مشکل دارد.
- در برقراری ارتباط مناسب مانند لحن گفتار، فهم زبان بدن چالش دارد.
- علاقه کمی به تعاملات اجتماعی یا فعالیت‌های اجتماعی نشان می‌دهد.
- در شروع تعاملات اجتماعی، حفظ مکالمه و ادامه آن و دوست یابی چالش دارد.
سطح ۲
- نیاز به حمایت جدی دارد.
- دارای چالش‌های رفتاری شدید و آشکار است.
- توانایی کمی در برقراری ارتباط یا تعامل با دیگران دارد.
- رفتارهای تکراری دارد و در زندگی روزمره او اختلال ایجاد می‌کند.
- فقدان قابل توجهی در مهارت‌های ارتباطی کلامی و غیرکلامی دارد.
سطح ۳
- نیاز به حمایت قابل توجهی دارد.
- مشکل در تغییر تمرکز یا توجه دارد.
- توانایی محدودی برای برقراری ارتباط دارد.
- دارای اختلال در مهارت‌های غیرکلامی یا کلامی است.
- در کنار آمدن با تغییرات غیرمنتظره در روال یا محیط، بسیار مشکل دارد.
- تمایل بسیار محدودی برای مشارکت اجتماعی یا مشارکت در تعاملات اجتماعی دارد.
- دارای رفتارها و علایق تکراری و کلیشه‌ای است که باعث اختلال در عملکرد روزانه می‌شود.
تشخیص اوتیسم
هیچ آزمایش خون یا تصویربرداری وجود ندارد که بتوان از آن برای تشخیص اتیسم استفاده کرد. پزشکان با مشاهده رفتار کودکان و نظارت بر رشد آنها، اتیسم را تشخیص می‌دهند. در طول ارزیابی، پزشک از شما سوالاتی در مورد رفتار فرزندتان می‌پرسد تا ببیند آیا او به نقاط عطف رشد استاندارد رسیده است یا خیر. صحبت کردن و بازی با کودکان نوپا به پزشکان کمک می کند تا علائم اوتیسم را در یک کودک سه ساله تشخیص دهند.
اگر کودک سه ساله علائم اوتیسم را نشان می‌دهد، ممکن است ارزیاب برای معاینه فشرده تر مراجعه به متخصص را توصیه کند. ارزیابی ممکن است شامل آزمایشات پزشکی و شامل غربالگری شنوایی و بینایی باشد. همچنین شامل مصاحبه با والدین خواهد بود.
مداخله زودهنگام بهترین اقدام برای اتیسم است. حمایت اولیه می‌تواند به طور قابل توجهی نتیجه اختلال کودک شما را بهبود بخشد. وقتی بچه‌ها کوچک هستند، می‌توانند مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و رفتاری مفیدی را بیاموزند. درمان‌ها و سایر اشکال حمایتی که ممکن است برای کودکان داری اتیسم مفید باشد عبارتند از: رفتار درمانی، آموزش مهارت‌های ارتباطی، کار درمانی، فیزیوتراپی، مداخلات روانشناختی، گفتار درمانی.
پرسشنامه اتیسم
پرسشنامه اصلاح شده برای اوتیسم در کودکان نوپا یک ابزار غربالگری است که والدین و پزشکان می‌توانند از آن برای کمک به شناسایی کودکان در معرض خطر اوتیسم استفاده کنند. کودکانی که نمرات آنها افزایش خطر ابتلا به اوتیسم را نشان می‌دهد باید توسط یک متخصص ارزیابی شوند.
مرحله بعد از تشخیص
علائم اوتیسم معمولا در سن ۳ سالگی آشکار می‌شود. مداخله زودهنگام منجر به بهبود نتایج می‌شود، بنابراین مهم است که کودک خود را در اسرع وقت غربالگری کنید. متخصصانی که می توانند کودکان مبتلا به اوتیسم را تشخیص دهند عبارتند از:
- روانپزشکان کودک
- روانشناسان کودک
- متخصصان اطفال رشدی
- متخصصان مغز و اعصاب کودک
جمع بندی
کودکان ۳ ساله دارای اتیسم علائم و نشانه‌های قابل توجهی از این اختلال، (به ویژه علایم مربوط به ارتباط، تعامل اجتماعی و رفتار) را نشان می‌دهند. هر چه کودک زودتر تشخیص و حمایت دقیق را دریافت کند، نتیجه بهتری خواهد داشت. انواع روش های درمانی برای کودکان دارای اتیسم و خانواده های آنها در دسترس است. اگر والدین و مراقبان علائم اوتیسم را در کودک مشاهده می‌کنند، باید با یک متخصص صحبت کنند. پزشک می‌تواند کودک را ارزیابی کرده و به متخصص ارجاع دهد.
