رفتار درمانی
رفتار درمانی مبتنی بر این ایده است که همه رفتارها آموخته می‌شوند. این بدان معناست که رفتارهای ناسالم یا بالقوه خود ویرانگر را می‌توان تغییر داد. این درمان بر رفتارهای مشکل ساز و چگونگی تبدیل آن‌ها به رفتارهای مثبت تمرکز دارد. هیچ درمانی برای اوتیسم وجود ندارد. با این حال، از مداخلات رفتاری می‌توان برای مدیریت یا حتی کاهش علائم استفاده کرد.
رفتاردرمانی معمولاً ابزار اصلی برای توسعه و تقویت مهارت‌های اجتماعی است. وقتی صحبت از رفتاردرمانی به میان می‌آید، تشخیص اینکه کدام رویکرد باید برای والدین و مراقبان مناسب است، بسیار چالش برانگیز است. همچنین انواع مختلفی از رفتار درمانی وجود دارد و انتخاب مناسب ترین می‌تواند باعث استرس شود.
پژوهش‌ها بیان می‌کنند که مداخلات رفتاری هم موثر و هم بی خطر هستند. با این حال، این مداخلات می‌تواند در درازمدت پرهزینه باشد. به علاوه رفتار درمانی نیاز به برنامه ریزی منطقی، انعطاف پذیری، نظارت و انجام تنظیمات در طول مسیر در صورت نیاز دارد.
اوتیسم به طیفی از اختلالات عصبی و رشدی اشاره دارد که اغلب با مشکلات مهارت‌های اجتماعی، مشکلات در ارتباطات کلامی و غیرکلامی و رفتارهای تکراری مشخص می شود. انجام مداخلات برای اختلال اوتیسم ضروری است تا کودکان اوتیسمی بتوانند به عنوان بخشی از جامعه زندگی کنند.
رفتارهای کودکان دارای اتیسم اغلب برای والدین مشکل آفرین و ناراحت کننده است. این رفتارها ممکن است نامناسب، تکراری، تهاجمی و خطرناک باشد. دلایل بروز این رفتارها در کودکان دارای اتیسم هنوز به طور دقیق مشخص نیست و بسیار پیچیده می‌باشد اما بعضی از متخصصین معتقدند که اختلال در حواس پنجگانه کودک می‌تواند باعث بروز این رفتارها شوند و کودک با این رفتارها می‌خواهد این حواس را کنترل کند.
مهارت‌های ارتباطی چالش مهمی در کودکان دارای طیف اتیسم هستند. آن‌ها نمی‌دانند که ارتباط چگونه برقرار شده و چه اهمیتی دارد. همچنین این کودکان اغلب در شروع ارتباط و برقراری ارتباط دوطرفه مشکل دارند. چالش‌های رفتاری می‌تواند باعث بروز ناهنجاری‌های رفتاری شود. برای مثال کودکی که قادر نیست خواسته خود را بیان کند ممکن است شروع به فریاد کشیدن و خودآزاری کند.
برخی از رفتارهای مشاهده شده در افراد دارای اوتیسم عبارتند از:
- عدم ارتباط چشمی
- عدم علاقه به دیگران
- مشکل در درک احساسات دیگران
- تکرار کلمات یا عبارات بدون قصد ارتباطی
- واکنش بیش از حد یا کم واکنش به ورودی حسی
- از تغییر در روال زندگی یا محیط خود ناراحت می‌شوند
مداخلات رفتاری برای اوتیسم
انواع مختلفی از مداخلات رفتاری برای اتیسم وجود دارد. گاهی اوقات می توان از یکی استفاده کرد، در حالی که گاهی اوقات دو رویکرد را بسته به شرایط و نیاز فرد می توان با هم استفاده کرد.
روش ABA
این روش رایج‌ترین روش درمانی توسط والدین کودکان دارای اختلال طیف اتیسم و مورد استقبال‌ترین روش توسط کارشناسان و متخصصین درمانی کودکان دارای اتیسم است. اصل مهم این روش این است که رفتارهایی که مورد تشویق قرار بگیرند احتمال تکرار و افزایش خواهند داشت و رفتارهایی که مورد توجه قرار نگیرند احتمال حذف شدن آن وجود دارد. دو روش مهم بر پایه این اصل وجود دارد: ۱) روش آموزش جز به جز و ۲) روش لوواس
در روش آموزش جز به جز و روش لوواس هر تمرینی که به کودک داده می‌شود شامل یک دستور به کودک، یک عمل از طرف کودک و یک عکس العمل از طرف درمانگر می‌باشد. این روش علاوه بر تصحیح رفتارهای کودک شامل آموزش مهارت‌های جدید نیز از قبیل مهارت‌های اولیه مانند خوابیدن و لباس پوشیدن تا مهارت‌های پیشرفته مثل برخوردهای صحیح اجتماعی می‌باشد. این روش معمولا کودک بین ۳۰ تا ۴۰ ساعت در هفته به صورت انفرادی با درمانگر کار می‌کند.
در روش ABA هر کار و مهارت جدیدی به اجزای کوچک‌تری تقسیم می‌شود. هر زمان که کار خواسته شده از کودک به درستی انجام شود، کودک مورد تشویق قرار می‌گیرد تا در کودک انگیزه تکرار آن فعالیت و فرمان برداری بیشتر شود.
ABA چقدر در کاهش علایم اتیسم موثر است؟
تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی توسط انجمن روانشناسی آمریکا به عنوان بهترین روش درمانی مبتنی بر شواهد در نظر گرفته می شود. این مداخله بیشترین روش مطالعه شده برای اختلال طیف اوتیسم است.
بیش از ۲۰ پژوهش تأیید کردند که درمان شدید و طولانی مدت با تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی ((ABA، نتیجه را برای اکثر کودکان مبتلا به اوتیسم بهبود می‌بخشد. این مطالعات، بهبود در رشد زبان، عملکرد فکری و همچنین عملکرد اجتماعی و مهارت های روزمره زندگی را نشان می‌دهد. مطالعات همچنین نشان می‌دهند که بازی درمانی در کنار رفتاردرمانی در کودکان ۳ تا ۱۲ ساله واقعا موثر است.
نقاط ضعف و قوت روش ABA
روش ABA با مخالفت‌هایی رو به رو شده است. برخی از متخصصین معتقدند که این روش به احساسات کودک لطمه می‌زند و مدت زمان آموزشی آن در طول هفته تاثیرات ناخوشایندی بر خانواده می‌گذارد.
رفتار درمانی کلامی
این روش برای کودکی مناسب است نمی‌تواند صحبت کند. در این روش نحوه برقراری ارتباط و استفاده از زبان را به طور هدفمند آموزش می‌دهد. این استراتژی از طریق تکرار به کودکان آموزش داده می‌شود. در این روش به کودکان آموزش داده می‌شود که چگونه از کلمات به خوبی استفاده کنند و چگونه با کمک کلمات می‌توانند نیازهای خود را بیان کنند و آنچه را که می‌خواهند به دست آورند.
درمان شناختی – رفتاری (CBT)
این نوع درمان اغلب در کودکان طیف خفیف اتیسم و کسانی که سایر اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی را تجربه می‌کنند، استفاده می‌شود. این نوع درمان دو جزء دارد. اولین بخش، بخش شناختی است که نحوه تفکر کودکان را در مورد یک موقعیت خاص تغییر می‌دهد. در بخش دوم، مولفه رفتاری، نحوه واکنش یا واکنش کودکان به یک مشکل خاص را تغییر می‌دهد. رویکرد درمان شناختی-رفتاری هم به کودکان و هم به مراقبان بزرگسال می آموزد که چگونه به کودک کمک کنند تا با موقعیت‌های پیچیده و چالش برانگیز در زندگی روزمره خود کنار بیاید.
روش TEACCH
روش درمانی تیچ برای کودکان بالای ۱۴ سال نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش درمانی در سال ۱۹۷۲ ابداع شد. در این روش اعتقاد بر این است که محیط زندگی کودک باید با او تطبیق داده شود نه کودک با محیط تطبیق داده شود. در این روش از تکنیک خاصی استفاده نمی‌شود بلکه برنامه درمانی بر اساس سطح عملکرد کودک پایه ریزی می‌شود.
توانایی‌های کودک یک مهارت و توانایی خاص آموزش داده شود و تکنیک‌های درمانی در جهت بهبود ارتباط، مهارت‌های اجتماعی و انطباقی طراحی می‌شود. در این روش به جای اینکه به کودک مهارت‌هایی آموزش داده شودتا بتواند محیط اطراف خود و رفتارهای اطرافیان را بهتر درک کند.
برای مثال برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم هنگام احساس درد شروع به فریاد زدن می‌کنند. در این روش سعی بر آن است که به کودک آموزش داده شود تا هنگام احساس درد چگونه با برقراری ارتباط آن را به اطرافیان خود بفهماند.
مخالفان این روش اعتقاد دارند که این روش خیلی خشک و پیچیده است. همچنین ممکن است کودک دارای اتیسم بفهمد که در برابر عمل خواسته شده چه انتظاری از او می‌رود و بدون فکر و خلاقیت و دقت جواب خواسته شده را اجرا کند.
سان رایز
سان رایز یک برنامه درمانی مداخلاتی است. اساس این روش درمانی بر مبنای دوست داشتن و پذیرش بنا شده است. به این معنی که والدین کودکشان را در آغوش بگیرند و به رفتارها و علایم کودکشان توجه کنند و در این حین به دنبال راهی برای ورود و رخنه به دنیای کودک بگردند. در این رویکرد بازی نقش کلیدی در آموزش کودک دارای اتیسم دارد.یک کودک دارای اتیسم چقدر به رفتار درمانی نیاز دارد؟
هیچ پژوهشی یک دوره زمانی را مشخص نکرده است؛ با این حال، مطالعات مختلف تأیید کرده‌اند که رفتار درمانی شدید و طولانی‌مدت نتایج مثبتی در بسیاری از جنبه‌های مهارت‌های کودک از رشد زبان تا مهارت‌های زندگی اجتماعی به همراه دارد. معمولاً ۲۵ تا ۴۵ ساعت درمان در هفته به مدت ۱ تا ۳ سال نتایج مثبتی را به همراه داشته است.
رفتار درمانی برای اوتیسم چقدر موثر است؟
بیش از بیست مطالعه نشان داده اند که رفتار درمانی طولانی مدت تقریباً ۴۰ ساعت در هفته به مدت یک تا سه سال منجر به بهبود نتایج در اوتیسم می‌شود و به افزایش مهارت‌های اجتماعی، بهبود استفاده از زبان و بهبود علائم اوتیسم منجر می‌شود.
بهترین روش رفتار درمانی برای اوتیسم چیست؟
با توجه به مدیریت رفتاری درمانگران، درمانی که هدف آن اصلاح شیوه عمل فرد است، بهترین روش برای اوتیسم است. با این حال، اثربخشی هر نوع درمان از کودکی به کودک دیگر تغییر می کند. بنابراین تشخیص اینکه چه درمانی برای کودک شما موفقیت آمیز خواهد بود آسان نیست. این به این دلیل است که آنچه برای یک کودک مؤثر است لزوماً بر دیگری تأثیر نمی‌گذارد. بهترین راه برای ارزیابی اینکه چه چیزی برای کودک شما مفید است، همکاری نزدیک با درمانگر خود است، زیرا او پرونده شخصی شما را ارزیابی می کند و بهترین شکل درمانی را برای کودک توصیه می‌کند.