اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال رشدی است که شامل اختلال در تواناییهای اجتماعی و ارتباطی، علایق محدود یا رفتارهای تکراری و چالشهایی با پردازش حسی است. اصطلاح "طیف" نشان دهنده این مسئله است که علائم در افراد مختلف متفاوت است و از نظر نوع و شدت متفاوت است. تشخیص قطعی اختلال طیف اتیسم در حدود دو سالگی اتفاق میافتد. شدت علائم اختلال اتیسم بسیار متفاوت است، اما مهارتهای اجتماعی و ارتباطی کودکان دارای اتیسم همواره با چالش همراه است. برای مثال برخی از کودکان در تلاش برای برقراری تماس چشمی و یا مکالمه دارای چالش هستند.
کودکان دارای اوتیسم در اوایل زندگی، انواع مختلفی از رفتارهای تکراری مانند تکان دادن دست و بدن را از خود نشان میدهند. آنها ممکن است بارها و بارها اشیاء را مرتب کنند و یا روی هم بچینند. برخی از کودکان دارای اتیسم با کارهای تکراری مثل گاز گرفتن دست و کوبیدن سر به خود آسیب وارد میکنند. علایق محدود یکی دیگر از ویژگیهای اختلال اوتیسم است و به همین دلیل ممکن است زمان زیادی را به آن علایق اختصاص بدهند.
علائم اختلال طیف اوتیسم، شامل چالشهایی در مهارتهای اجتماعی، ارتباطات، پردازش حسی و رفتارهای محدود کننده یا تکراری است. مانند بسیاری از اختلالات رشدی، اوتیسم را نمیتوان با یک نشانه بیولوژیکی مانند آزمایش خون یا اسکن مغز تشخیص داد، بنابراین پزشکان برای غربالگری و ارزیابیهای تشخیصی بر رفتار کودکان تکیه میکنند.
اکثر کودکان در سن ۲ سالگی تشخیص اوتیسم را دریافت کنند. برخی از کودکان در صورت داشتن علائم شدیدتر ممکن است زودتر تشخیص اوتیسم را دریافت کنند. به همین دلیل آکادمی اطفال آمریکا توصیه میکند که همه کودکان در ۱۸ و ۲۴ ماهگی از نظر اوتیسم غربالگری شوند.
علائم اولیه اوتیسم شامل اجتناب از تماس چشمی، عدم علاقه به برقراری ارتباط با سایر کودکان یا والدین، کمتر صحبت کردن نسبت به سایر کودکان و احساس ناراحتی از تغییرات کوچک در برنامه روزانه است. اختلال اوتیسم به طور متفاوتی در کودکان ظاهر میشود. برخی از کودکان ممکن است به نقاط عطف رشدی نرسند، و برخی دیگر ممکن هر نقطه عطف رشدی را پشت سر بگذارند اما بعداً پسرفت کنند. به همین دلیل والدین باید به تغییرات رشدی کودک خود حساس باشند. شرکت در جلسات غربالگری رشد این امکان را به والدین میدهد که از روند رشد کودک خود آگاه باشند.
بله. اوتیسم یک اختلال و ناتوانی رشدی است و کودکان با هر نوعی از ناتوانی، از جمله اوتیسم، واجد شرایط دریافت حمایت آموزشی هستند.
تشخیص اتیسم به علائم و رفتارهای بسیاری وابسته است. دو فرد دارای اختلال اوتیسم علائم و نشانههای یکسانی را بروز نمیدهند. بنابراین علائم اختلال اتیسم با ترکیبهای مختلفی بروز میکند و این علائم در همه افراد یکسان نیست. به علاوه دامنه اختلال طیف اتیسم از متوسط تا شدید متغیر است. یعنی ممکن است یک نشانه در کودک خفیف باشد اما همان نشانه در کودک دیگر انقدر شدید باشد که رفتارهای روزمره او را تحت تاثیر قرار دهد. موارد زیر نشاندهنده أنواع مشکلات و رفتارهایی است که ممکن در فرد دارای اختلال طیف اتیسم نمایان شود.
ممکن است فرد دارای اوتیسم حتی در زمانی که نیاز به برقراری ارتباط دارد، باز هم با دیگران تعامل اجتماعی نداشته باشد و یا اینکه به دیگران هیچ علاقهای نشان ندهد.
کودکان دارای اختلال اوتیسم از انجام یکسری فعالیتها به صورت روتین لذت میبرند و تغییر در روند این فعالیتها باعث ناراحتی و ترس آنها میشود. حتی مواردی که به نظر بیاهمیت میرسند مثل رفتن به مدرسه از یک مسیر جدید ممکن است باعث ایجاد اضطراب آنها شود.
کودکان دارای اتیسم بیشتر جذب یک قسمت خاصی از اشیا و یا موضوعات میشوند و به کل آن توجهی ندارند. مثلا به چرخ ماشین بیشتر از خود ماشین علاقه نشان میدهند.
رشد کودکان دارای اتیسم با سایر کودکان متفاوت است. کودکانی با رشد طبیعی در تمام زمینههای مهارتهای عصب - رشدی (مثل زبان، هماهنگی حرکتی، توانایی شناختی و مهارتهای اجتماعی) با سرعت تقریبا برابر رشد میکنند. اما رشد این مهارتها در کودکان دارای اختلال طیف اتیسم ناهماهنگ است. احتمال دارد کودک دارای اتیسم مهارتهای شناختی بالایی داشته باشد و حتی قادر به حل مسائل ریاضی باشد اما در برقراری ارتباط و بیان عقاید خود و یا درک عواطف دیگران از روی حالات چهرهشان دارای چالش باشد.
متاسفانه هیچ راهی برای پیشگیری از اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد. با این حال تشخیص و مداخله زودهنگام بسیار مفید است و میتواند رفتار، مهارتها و رشد زبان را بهبود ببخشد. مداخله زودهنگام در هر سنی مفید است و اگرچه کودکان معمولاً از علائم اختلال طیف اوتیسم بهبود نمییابند، اما میتوانند یاد بگیرند که در امور روزمره زندگی به خوبی عمل کنند.