راهنمای والدین برای درمان‌های رفتاری اوتیسم
چالش‌های رفتاری یک مشکل رایج برای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) است. بسیاری از کودکان مبتلا به ASD رفتارهای خاصی مانند پرخاشگری یا پیروی نکردن از دستورالعمل‌ها را نشان می‌دهند و یا در برخی از مهارت‌های ارتباطی یا اجتماعی ضعیف هستند.
این محتوا آماده شده است تا یک مرور کلی از استراتژی‌های داخل خانه و همچنین نکاتی برای آموزش و افزایش رفتارهای مطلوب و کاهش مشکلات رفتاری را به والدین کودکان مبتلا به ASD ارائه دهد. این محتوا همچنین به والدین یک دورنمای کلی از درمان‌های رفتاری حرفه‌ای که خانواده‌ها می‌توانند از متخصصان واجد شرایط درخواست کننده را ارائه می‌دهد.
نکاتی برای افزایش رفتار مناسب در خانه
تقویت رفتار مناسب دارای اهمیت بسیار زیادی است. تقویت کننده چیزی است که کودک شما آن را دوست دارد. هنگام تقویت رفتارهای فرزندتان موارد زیر را در نظر بگیرید:
- تقویت کننده‌ها باید بر اساس علاقه فرزند شما انتخاب شوند. ممکن است کودک شما همان چیزهایی را که سایر کودکان دوست دارند دوست نداشته باشد.
- دسترسی به تقویت کننده‌ها باید محدود شود. اگر فرزند شما هر زمانی بتواند آن را داشته باشد، ارزش خود را به عنوان یک تقویت کننده از دست می‌دهد.
- تمجید کلامی می‌تواند تقویت کننده قدرتمندی باشد، برای رفتار خوب تحسین کلامی خاصی ارائه دهید (مثلاً چه کار عالی که به خیلی خوب روی صندلی خود نشسته ای!).
- تقویت را بلافاصله پس از رفتارهایی که می‌خواهید افزایش دهید، انجام دهید.
هنگامی که بلافاصله پس از یک رفتار به کودک تقویت کننده ارائه می‌شود، احتمال تکرار آن رفتار را افزایش می‌دهد.
به دنبال فرصت‌هایی برای آموزش و تحسین فرزندتان باشید. ارتباط مناسب، اشتراک گذاری، انتظار و غیره را آموزش دهید و تحسین کنید. اگر رفتار مشکل‌زا زمانی اتفاق می‌افتد که کودک شما می خواهد از فعالیت خاصی خارج شود، می‌توانید به کودک خود بیاموزید که درخواست استراحت کند.
از فرزندتان درخواست‌هایی بکنید که فکر می‌کنید فرزندتان می‌تواند برآورده کند (فرزندتان را برای موفقیت آماده کنید!). از فرزندتان بخواهید کارهایی را انجام دهد که می‌دانید می‌تواند به طور مستقل یا با حداقل کمک انجام دهد. علاوه بر این، وظایف و تکالیف را به بخش‌ها و مراحل کوچک تقسیم کنید، یا فقط از فرزندتان بخواهید بخشی از یک کار را انجام دهد (مثلاً از او بخواهید یک بلوک، نه همه بلوک‌ها را انتخاب کند).
درخواست‌های خود را به طور واضح و به گونه‌ای که فرزندتان درک می‌کند، مطرح کنید. همچنین به فرزندتان اجازه دهید بداند که برای انجام آنچه شما خواسته‌اید چه چیزی دریافت خواهد کرد. با موفقیت فرزندتان درخواست‌ها را به آرامی افزایش دهید. مطمئن شوید که فقط زمانی درخواستی را مطرح می‌کنید که بتوانید آن را پاسخ دهید (مثلاً زمان کافی را دارید تا منتظر بمانید، فرزندتان همان کاری را که شما خواسته‌اید انجام دهد) و به خاطر انجام کاری که خواسته‌اید به او پاداش دهید یا او را تحسین کنید.
از قبل برنامه ریزی کنید تا فرزندتان را برای رفتار خوب آماده کنید. راه‌هایی برای تغییر محیطی که در آن معمولاً رفتار مشکل دار از او سر می‌زند پیدا کنید تا رفتار کودک خود را بهبود دهید (مثلاً اگر کودک شما در هنگام گرسنگی پرخاشگرتر است، تنقلات را با خود داشته باشید).
بر رفتارهای مشکل ساز تمرکز کنید.
تایم اوت یا زمان وقفه می‌تواند استراتژی خوبی برای برخی از رفتارها باشد، اما نه برای همه رفتارهای مشکل ساز. اگر کودک برای اجتناب از انجام یک تکلیف (مثلاً تکالیف مدرسه) رفتار مشکل‌زا انجام دهد، ممکن است مهلت یا زمان وقفه به طور ناخواسته رفتار مشکل‌ساز را تقویت کند. در این حالت، وظیفه ای که کودک سعی می کند از آن اجتناب کند باید در زمان تایم اوت برده شود و در آنجا تکمیل شود یا کودک باید بلافاصله پس از تایم اوت، کار را انجام دهد.
از سوی دیگر، اگر کودک برای جلب توجه یا بدست آوردن یک مورد دلخواه، رفتاری مشکل ساز انجام دهد، ممکن است زمان وقفه رفتار مشکل ساز را کاهش دهد. هنگامی که کودک در زمان وقفه است، نباید مورد توجه قرار گیرد یا به آنچه مورد نظر اوست دسترسی داشته باشد.
نکات مربوط به زمان وقفه:
- برای اینکه زمان وقفه مفید باشد، «برگشت به کار» باید تشویق کنندۀ رفتار مناسب باشد. در زمان برگشت به کار، کودک باید برای رفتار مناسب مورد توجه مکرر قرار گیرد و باید به وسایل مورد علاقۀ خود (مانند اسباب بازی) دسترسی داشته باشد.
- در زمان وقفه، نباید با کودک صحبت کرد یا اجازه دسترسی به وسایل مورد علاقه او را داد.
نکاتی برای کاهش رفتار مشکل دار در خانه
ابتدا بر روی افزایش رفتار مناسب کار کنید. این کار اغلب رفتار مشکل ساز را نیز کاهش می‌دهد. از جلب توجه در حین یا بعد از رفتار مشکل دار خودداری کنید (مانند بحث، هشدار، دسترسی به موارد مورد علاقه، یا فرار از وظایف).
در طول رفتار مشکل دار، آرام بمانید و به جای کارهایی که نباید انجام دهد، به فرزندتان یادآوری کنید که چه کاری می‌تواند انجام دهد (به عنوان مثال، " تو می‌توانی از کلمات خود برای درخواست استراحت استفاده کنی"). پس از اینکه رفتار مشکل ساز متوقف شد، برای هر رفتار مناسبی که فرزندتان نشان می‌دهد، فوراً او را تحسین کنید.
اجرا کردن تایم اوت یا "زمان وقفه"
با صدایی محکم و در عین حال ملایم به فرزندتان بگویید که چرا او به "زمان وقفه" می رود. اگر کودک، محل مورد نظر را ترک کرد، بطور محکم اما به آرامی کودک را به آن محل هدایت کنید. وقتی زمان وقفه تمام شد، به کودک یادآوری کنید که چرا به زمان وقفه رفت و به او بگویید چگونه می تواند در آینده با رفتار مناسب، شرایط را مدیریت کند. روش جدید و مناسب برخورد با موقعیت را تمرین کنید. پس از زمان وقفه، زمان برگشت به وظیفه باید بلافاصله شروع شود. هنگامی که کودک بعد از زمان وقفه رفتار مناسبی را نشان می دهد، فوراً آن رفتار را تقویت کنید. طول مدت زمان وقفه باید به ازاء هر سال سن ذهنی، حدود یک دقیقه باشد.
اجرا کردن تایم اوت یا "زمان وقفه"
با صدایی محکم و در عین حال ملایم به فرزندتان بگویید که چرا او به "زمان وقفه" می رود. اگر کودک، محل مورد نظر را ترک کرد، بطور محکم اما به آرامی کودک را به آن محل هدایت کنید. وقتی زمان وقفه تمام شد، به کودک یادآوری کنید که چرا به زمان وقفه رفت و به او بگویید چگونه می تواند در آینده با رفتار مناسب، شرایط را مدیریت کند. روش جدید و مناسب برخورد با موقعیت را تمرین کنید. پس از زمان وقفه، زمان برگشت به وظیفه باید بلافاصله شروع شود. هنگامی که کودک بعد از زمان وقفه رفتار مناسبی را نشان می دهد، فوراً آن رفتار را تقویت کنید. طول مدت زمان وقفه باید به ازاء هر سال سن ذهنی، حدود یک دقیقه باشد.
اهمیت ارتباطات
ناتوانی در درخواست مناسب برای خواسته ها و/یا نیازها، یکی از رایج ترین دلایلی است که بواسطۀ آن افراد مبتلا به ASD درگیر رفتار مشکل ساز می شوند. با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی رفتاری خود کار کنید تا اطمینان حاصل کنید که فرزندتان می تواند به روش‌هایی که دیگران می توانند آن را درک کنند، ارتباط برقرار کند. این کار می تواند به صورت شفاهی، با استفاده از زبان اشاره یا از طریق استفاده از وسایل ارتباطی کمکی باشد.
چگونه متخصصان با چالش‌های رفتاری برخورد می‌کنند؟
متخصصان با ارزیابی و اندازه‌گیری مهارت‌ها (رفتارهای مناسب) و رفتارهای مشکل ساز فرزند شما شروع می‌کنند. این متخصصان اطلاعاتی را جمع آوری می‌کنند تا تعیین کنند فرزند شما چگونه از رفتار مشکل دار خود سود می‌برد. با تعیین هدف یا عملکرد رفتار فرزندتان، متخصص می‌تواند برنامه‌ای برای درمان رفتار مشکل‌ساز ایجاد کند.
عملکرد رفتار کودک متفاوت است اما اغلب در یکی از این دسته بندی‌ها قرار می‌گیرد:
- فرار یا اجتناب از وظایف یا خواسته ها
- جلب توجه افراد دیگر
- دسترسی به موارد یا فعالیت‌های مورد علاقه
- انجام رفتار مشکل ساز باعث می‌شود کودک احساس خوبی داشته باشد.
اطلاعاتی که متخصصان در مورد رفتار کودک شما جمع آوری می‌کنند:
- A مقدمه یا چیزی است که قبل یا همراه با رفتار مشکل ساز اتفاق می افتد
- B رفتار مشکل آفرینی است که می خواهید تغییر دهید
- C پیامد یا اتفاقی است که بعد از رفتار اتفاق می‌افتد
مثالی از رفتارهای ABC
پسری دارای ASD در حال قدم زدن با پرستار کودک خود در پارک است که سگی با صدای بلند شروع به پارس کردن می کند. پسر شروع به داد زدن می کند. پرستار بچه به یاد می آورد که پسر آدامس دوست دارد و یک تکه آدامس به او می دهد. او آرام می شود.
در این مثال، رفتار، جیغ زدن پسر است. سگ قبل از اینکه پسر شروع به فریاد کند شروع به پارس کرد، این مقدمه است. پرستار بچه بعد از اینکه پسر شروع به داد زدن کرد به او آدامس داد، این همان پیامد یا نتیجه است. دفعه بعد که پسر با پرستار بچه در پارک است، او فریاد می زند تا به او آدامس داده شود. آدامس یک تقویت کننده یا چیزی است که پسر کوچک دوست دارد و دفعات رفتار فریاد زدن را افزایش می دهد. اگر پرستار بچه بخواهد رفتار فریاد زدن را متوقف یا خاموش کند، باید پس از رفتار فریاد زدن، از ارائه تقویت کننده خودداری کند.
نکاتی برای بهبود اثربخشی درمان‌های سلامت رفتاری
شناسایی زودهنگام و درمان برای دریافت بیشترین سود از خدمات بهداشت رفتاری، حیاتی است. اگر شما، پزشک مراقبت‌های اولیه یا ارائه‌دهنده دیگر، نگرانی‌هایی در رابطه با تاخیر در برقراری ارتباط، فقدان یا کاهش تعامل اجتماعی، رفتارهای تکراری، نگرانی‌های رفتاری، یا نگرانی کلی در مورد تأخیرهای رشدی/شناختی دارید، ممکن است به دنبال یک درمان باشید.
اطلاعات دقیقی برای ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی فراهم کنید. در مورد رفتارهای چالش برانگیز فرزندتان و زمان وقوع آنها دقیق باشید. توضیح دهید که در اطراف وی چه کسی حضور دارد (مثلاً هنگام اشتراک گذاری با همسالان)، این رفتارها کجا اتفاق می افتد (مانند فروشگاه مواد غذایی)، و چه زمانی اتفاق می افتد (مثلاً زمان حمام). همکاری شما با تیم درمان برای ایجاد بهترین رویکرد درمانی حیاتی است.
اجرای طرح را به دیگران آموزش دهید. با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی رفتاری خود بحث کنید که چگونه به افراد درگیر در زندگی فرزند خود در مورد برنامه رفتاری آموزش دهید و به آنها کمک کنید تا در اجرای برنامه برای افزایش اثربخشی برنامه احساس اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند.
خط‌های ارتباطی را باز نگه دار. به ارائه دهندگان (به عنوان مثال، پزشکان اطفال، متخصصان رفتار، معلمان، آسیب شناسان زبان گفتار و غیره) اجازه دهید تا برای هماهنگی مراقبت از فرزندتان، با یکدیگر صحبت کنند.
برای شروع و بهره مندی از خدمات هرگز دیر نیست. این غیرمعمول نیست که کودک در دوران گذارهای اصلی زندگی خود مانند شروع مدرسه ابتدایی، نوجوانی یا حتی ورود به بزرگسالی، با مشکلات بیشتری روبرو شود.