اختلالات عصب رشدی از اختلالاتی هستند که بر نحوه عملکرد مغز تأثیر میگذارند و رشد عصبی را تغییر میدهند و باعث ایجاد مشکلات در عملکرد اجتماعی، شناختی و عاطفی میشوند. شایعترین اختالالات عصب – رشدی، اختلال طیف اوتیسم و اختلال نقص توجه - بیش فعالی (ADHD) هستند.
اختلالات عصب رشدی معمولاً در طی مراحل رشد شروع میشوند و باعث میشود بیشتر در کودکان نوپا، کودکان و نوجوانان وجود داشته باشند، اما تا بزرگسالی ادامه مییابند، یا ممکن است تا زمانی که فرد بالغ شود تشخیص داده نشود.
انواع مختلفی از اختلالات عصب - رشدی وجود دارد که در زیر به تعدادی از رایجترین آنها اشاره شده است.
اختلالات عصب - رشدی در مردان شایعتر از زنان است. این تفاوت جنسیتی ممکن است به دلیل ژنتیک، بیولوژی و ریسک فاکتورها باشد. اگرچه اختلالات عصب - رشدی، مانند اختلال طیف اتیسم، در مردان بیشتر وجود دارد، محققان تشخیص دادند که تفاوت جنسیتی در علائم وجود ندارد.
به طور کلی همبودی سایر بیماریها در افراد مبتلا به اختلالات عصب - رشدی بسیار محتمل است. همچنین تشخیص چندین اختلال عصب - رشدی در یک فرد شایع است. مطالعهای که همبودی اختلالات عصب رشدی با اختلالات روانی در کودکان ۷ تا ۱۲ ساله را بررسی کرد، مشخص کرد که از بین آنهایی که مبتلا به اختلالات عصب رشدی هستند، برخی از اختلالات روانپزشکی را داشتند. برای مثال این مطالعه شامل ۴۰۷ پسر و دختر بود، از ۱۸۱ شرکت کننده مبتلا به اختلال بیش فعالی (ADHD)، ۲۶٪ اختلال اضطراب داشتند.
اختلالات عصب - رشدی معمولاً با اختلالاتی در حافظه، زبان، رفتار، مهارتهای حرکتی، یادگیری، گفتار، مهارتهای اجتماعی و احساسات همراه است. این آسیبها بر تواناییهای اجتماعی فرد تأثیر میگذارد و عملکرد درون جامعه را محدود کند.
علت مشخص اختلالات عصب - رشدی هنوز مشخص نیست. دلایل احتمالی مختلفی برای ایجاد اختلالات عصب رشدی وجود دارد. عواملی مانند ژنتیک میتوانند توسط عوامل خطر مانند استرس، بیماری یا تروما ایجاد شوند. اپی ژنتیک یک عامل مهم در ایجاد شرایطی مانند اختلالات عصب رشدی است. اپی ژنتیک زمانی است که محیط و رفتار یک فرد میتواند DNA و نحوه عملکرد ژنها را در بدن تغییر دهد. تجربیات اولیه دوران کودکی، مانند تروما، غفلت، یا محیط به عنوان یک عامل خطر اصلی در ایجاد برخی اختلالات، از جمله اختلالات عصب رشدی شناخته شده است.
تحقیقات همچنین ارتباط بین وقایع پیش از تولد و ایجاد اختلالات عصب رشدی را بررسی کرده است. رژیم غذایی مادر میتواند بر رشد یک فرد برای ابتلا به بیماریهای متابولیک مانند چاقی و دیابت تأثیر بگذارد. محققان بر این باورند که وقایع پیش از تولد، مانند رژیم غذایی، میتواند تأثیرات مشابهی بر ایجاد اختلالات عصب رشدی داشته باشد.
درمانهایی مانند تحلیل رفتاری کاربردی (ABA)، درمان شناختی – رفتاری (CBT) برای علائم اختلالات عصب - رشدی مفید هستند.
گاهی اوقات دارو برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلالات عصب - رشدی تجویز میشود. برای مثال برای اختلال بیش فعالی (ADHD)، پزشکان ممکن است دارویی را برای کمک به مدیریت علائمی مانند بیشفعالی، بی قراری، بی توجهی و غیره تجویز کنند. دارو ممکن است شامل محرکها، داروهای ضد افسردگی یا سایر داروهای مناسب برای تقویت شناخت باشد.
با این حال، دارو نباید اولین انتخاب در درمان اختلالات عصب – رشدی مانند بیش فعالی و اتیسم باشد. متخصصان قبل از مصرف دارو، روشهای درمانی و سایر راهکارها را بیان میکنند. برای بیماران اطفال، محققان درمانهای شناختی رفتاری و آموزش والدین را قبل از گنجاندن دارو در روالهای درمانی پیشنهاد میکنند.
تغذیه، ورزش بدنی و فعالیتهای تفریحی نیز میتوانند در مدیریت علائم اختلالات عصب -رشدی نقش داشته باشند. ایجاد سبک زندگی سالم برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلالات عصب - رشدی مهم است. داروهای مکمل و جایگزین مانند مکملها و تمرینهای ذهن - بدن، مانند طب سوزنی، یوگا و غیره، گزینههای دیگری هستند که قبل از تجویز دارو بررسی میشوند یا همراه با دارو استفاده میشوند. بزرگسالان مبتلا به اختلالات عصب – رشدی بیشتر به دنبال این نوع مداخلات هستند.
ابتلای کودک به اختلالات عصب – رشدی یک چالش بزرگ برای والدین و عزیزان محسوب میشود. تعداد زیادی از مطالعات نشان دادند که والدین کودکان مبتلا به اختلالات عصب - رشدی نسبت به آنهایی که کودکان بدون اختلالات عصب - رشدی دارند استرس بیشتری را احساس میکنند.
محققان دریافتند که این شکل از استرس میتواند تأثیرات منفی بر سلامت روان والدین مخصوصا مادران داشته باشد. این عامل باعث میشود که والدین برای مدیریت و مقابله با استرس ناشی از مراقبت از کودک مبتلا به اختلالات عصب رشدی، کارهایی از جمله اقدامات کاهش ذهن آگاهی، مشاوره ازدواج، مدیتیشن و غیره، مداخلات مثبتی را انجام دهند. مطالعات نشان دادهاند که این مداخلات در کاهش استرس و تحکیم ازدواج والدین موثر است.
اختلالات عصب رشدی اغلب اختلالاتی مادام العمر هستند و علائم آن میتواند بر روابط، بهرهوری، مهارتهای اجتماعی و ارتباطات تاثیر داشته باشد. این اختلالات میتوانند محدودیتهایی برای یک فرد ایجاد کنند و بر عملکرد و تواناییهای او در جامعه تأثیر بگذارند. اگرچه اختلالات عصب رشدی چالشهای خود را دارند، اما یک فرد همچنان میتواند با روشهای مقابلهای و درمانی موثر زندگی رضایت بخشی داشته باشد.
اگر مشکوک هستید که کودک شما ممکن است دارای علائم اختلالات عصب - رشدی هست یا نه، با یک متخصص مشورت کنید. به علاوه شرکت در یک جلسه غربالگری رشدی میتواند در دریافت تشخیص و بررسی وضعیت رشدی فرزندتان تاثیر داشته باشد.